Bezpieczeństwo w domu
Dom kojarzy się przede wszystkim z bezpieczeństwem spokojem i wypoczynkiem. Ale i tam czyhają różne zagrożenia, które mogą być przyczyną urazów, zatruć a nawet zgonów.
Rodzaje wypadków
Co uroku w UE dochodzi do około 20 milionów wypadków (w domu i podczas zajęć rekreacyjnych), których ofiary wymagają pomocy lekarza. Około 2 mln kończy się hospitalizacją, a 83 000 ma skutki śmiertelne. Koszty społeczne tego rodzaju wypadków, związane z ludzkim cierpieniem, inwalidztwem oraz zmniejszaniem wydajności są ogromne.
Dlatego tak ważne jest zapewnienie bezpieczeństwa, higieny i wygody oraz zapobieganie zagrożeniom dla zdrowia i życia domowników.
Wypadki w domu i w ogrodzie są najczęściej udziałem dzieci, młodzieży i osób w podeszłym wieku.
Zazwyczaj są to:
- upadki z wysokości,
- uderzenia o twarde przedmioty,
- urazy zadane spadającym przedmiotem twardym, przerwanie ciągłości skóry lub śluzówek ostrymi przedmiotami.
Prowadzą one do zranień powierzchownych i głębokich, zwichnięć stawowych, złamań kości, uszkodzeń oka aż do wstrząśnienia lub wstrząsu mózgu.
Mogą to być także:
- oparzenia termiczne i chemiczne,
- rażenia prądem elektrycznym,
- zatrucia i zaczadzenia wskutek zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach (np. zbyt duże stężenie CO2 lub gazu),
- narażenie na działanie substancji toksycznych (np. metali ciężkich, rozpuszczalników),
- hałas (np. zbyt głośne słuchanie muzyki), czy zatrucia pokarmowe, zakrztuszenia i zadławienia.
Zapobieganie upadkom, potknięciom i podobnym urazom
Mieszkanie może być dla grup szczególnej troski (dzieci, osób starszych, niepełnosprawnych) prawdziwą pułapką. To tam najczęściej ulega się wypadkom. Przyjrzyjcie się uważnie swojemu domowi – czy mieszkanie jest miejscem przyjaznym, czy raczej stanowi „tor przeszkód”? Podobne problemy może nam stworzyć ogród.
Schody - należy zachować szczególną ostrożność. Powinny być łagodne, dobrze oświetlone, wyłożone podkładkami antypoślizgowymi, a u szczytu i na dole schodów prowadzących na piętro/piętra należy zamontować solidne barierki. Jeżeli są małe dzieci to barierki powinny być na tyle wysokie, żeby dziecko nie przeszło górą. Dodatkowym zabezpieczeniem barierki może być zasuwka. Podobnie schody prowadzące z tarasu do ogrodu powinny być bezpieczne i dobrze zabezpieczone.
Podłoga - dywany czy chodniki, żeby nie stanowiły zagrożenia powinny leżeć na podkładkach antypoślizgowych. Należy pamiętać, że dywany z tworzywa sztucznego gromadzą kurz i są łatwopalne. Zagrożenie mogą stanowić podłogi mokre i świeżo zapastowane. Na podłodze nie powinny leżeć przedmioty przypadkowe, które mogą stanowić zagrożenie, gdyż łatwo się o nie potknąć, przewrócić i doznać urazu. Dzieci po skończonej zabawie powinny ułożyć zabawki na miejsce do tego przeznaczone.
Z kolei podłoga na tarasie w ogrodzie powinna być wyłożona płytkami antypoślizgowymi lub innym materiałem chroniącym przed ewentualnym upadkiem na twardy beton. Należy także pilnować porządku, aby porozrzucane przedmioty nie stanowiły niebezpieczeństwa potknięcia, upadku itp..
Kuchnia - dziecko nie może przebywać tu samo. Szafki muszą mieć zamknięcia, których malec nie potrafi sforsować. Noże, zapałki, elektryczny sprzęt AGD, plastikowe torby należy przechowywać w miejscach do tego przeznaczonych, niedostępnych dla dzieci. Kosz na śmieci również powinien być ukryty przed dzieckiem.
Szafki i półki powinny mieć łatwo i dobrze zamykane drzwi i szuflady. Niebezpieczne, szczególnie dla dzieci, są szafki ze szklanymi frontami, składane krzesła, wywrotne półki. Meble, aby nie stanowiły zagrożenia muszą być stabilne, a większe gabarytowo warto przymocować do ścian, m.in. wieszak na ubrania. Buty i kapcie zawsze powinny być schowane w miejscu do tego przeznaczonym (np. szafce).
Okna – aby ograniczyć możliwość otwierania okien należy zastosować stopery. Nie należy również stawiać w pobliżu okien krzeseł czy szafek, które ułatwią dziecku wspinanie się na parapet. Przy myciu okien należy zachować dużą ostrożność – skorzystać ze stabilnej drabinki a nie z taboretu czy krzesła. Nie wolno stawać na parapecie!
Oświetlenie – nie należy stawiać lampek na podłodze i na niskich meblach. Nocne lampki (z nietłukącymi abażurami) trzeba przymocować do blatów szafek.
Kable – należy je schować za meblami, pod podłogą lub grubym dywanem, aby nie stanowiły swoistego toru przeszkód. Kable antenowe czy komputerowe powinny być zamurowane w ścianach. Kable nie powinny zwisać i stanowić zagrożenia, że ktoś się o nie potknie i przewróci. Kable coraz częściej pojawiają się także w ogrodzie (podświetlamy tarasy, altany), tam także trzeba pamiętać o powyższych zasadach.
Niebezpieczeństwo urazu nasila się podczas różnego rodzaju prac remontowych - narzędzia, niezabezpieczone materiały, zmieniający się układ przestrzenny, w którym wcześniej poruszaliśmy się intuicyjnie.
Zapobieganie zatruciom
W gospodarstwie domowym zwykle znajduje się wiele substancji/przedmiotów, które są trujące. Rocznie zatruciu ulega około 80 000 dzieci, z których 120 umiera, Zatrucia przypadkowe dotyczą najczęściej dzieci w wieku 1-5 roku życia.
Przyczyną zatruć przypadkowych jest brak wyobraźni rodziców lub opiekunów dziecka. Najczęściej do zatrucia dochodzi w domu w wyniku spożycia:
- niezabezpieczonych leków,
- środków chemicznych przechowywanych w butelkach po napojach (kwasy),
- środków używanych w gospodarstwie domowym (ługi).
Dlatego należy zachować szczególną ostrożność.
Chemikalia, leki, narzędzia należy przechowywać w miejscach trudno dostępnych, szczególnie dla dzieci. Mogą być w wysoko umieszczonych szafkach z zamknięciem. Dziecko nie powinno wchodzić do warsztatu, magazynku, spiżarni czy garażu. Na ścianach nie powinno być toksycznych farb.
Rośliny należy stawiać wyżej lub zawiesić na ścianie. Trzeba pamiętać, że wiele z nich to gatunki trujące (np. dieffenbachia, fikus, asparagus, bluszcz). Opadłe liście i pędy należy natychmiast sprzątać.
Zatrucia pokarmowe są częstym przykładem wypadków, którym w domu ulegamy. Przyczyn jest kilka:
- nieświeża (przeterminowana) żywność,
- duża ilość środków chemicznych w roślinach zielonych (sałata, kapusta),
- błędy dietetyczne,
- zatrucia jadem kiełbasianym,
- zatrucia grzybami (muchomorem wiosennym, sromotnikowym, innymi grzybami)
- inne.
Zapobieganie zadławieniu i uduszeniu
W wyniku utknięcia ciała obcego w drogach oddechowych może dojść do zaburzenia wentylacji z powodu częściowej niedrożności górnych dróg oddechowych. Osoba dławiąca chwyta się za gardło jest niespokojna i kaszle, gdy dochodzi do całkowitej niedrożności chory nie może mówić ani oddychać, traci przytomność. Problem ten dotyczy w szczególności dzieci. Nie powinno się pozostawiać drobnych przedmiotów w zasięgu ręki dziecka – guzików, koralików. Patrz - Moduł 3 Bezpieczeństwo zabawek
Pierwsza pomoc
Jedną ręką podtrzymując klatkę piersiową poszkodowanego należy pochylić ją do przodu, jednocześnie nadgarstkiem drugiej ręki uderzyć należy pięciokrotnie pomiędzy łopatki.
Zapobieganie pożarom i poparzeniom
W domu dobrze jest zainstalować alarmy przeciwpożarowe, używać osłon kominka, nie pozostawiać palących się świec bez kontroli i bezpiecznie używać sztucznych ogni.
Elektryczność - dziecko nie powinno mieć dostępu do grzejników, suszarki, żelazka i tostera i innych sprzętów elektrycznych zwłaszcza gdy są podłączone do sieci. Gniazdka należy zabezpieczyć zaślepkami albo zainstalować model z automatyczną blokadą. Należy regularnie sprawdzać, czy przewody nie są uszkodzone. Urządzenia elektryczne trzeba niezwłocznie wyłączyć z sieci, jeżeli przestaje się z nich korzystać. Podczas pracy urządzeń elektrycznych przewody nie mogą zwisać z blatu.
Gorące rzeczy – nie należy stawiać blisko krawędzi blatu gorących naczyń, czajników elektrycznych, opiekaczy, filiżanek ze świeżo zaparzoną herbatą, kawą czy innym gorącym napojem. Nie należy pozwalać dziecku zbliżać się do kominka czy nagrzanego piekarnika. Nowoczesne rury centralnego ogrzewania powinny być ukryte pod podłogą lub zasłonięte meblami lub owinięte izolacją.
Kuchnia – trzeba zabezpieczyć płytę kuchenną, np. za pomocą ochraniacza. Aby uniknąć zagrożenia powinno się korzystać z palników gazowych z zabezpieczeniem przeciwwypływowym (odcina dopływ gazu, jeśli płomień zgaśnie).
Zaczadzenie gazem należy do częstych wypadków domowych. Wadliwa instalacja gazowa, niesprawna kuchenka, junkers oraz pożary mogą stanowić źródło zaczadzenia.
Poszkodowanego należy wynieść z pomieszczenia zaczadzonego do miejsca bezpiecznego, przewiewnego. Następnie dokonać oceny stanu poszkodowanego i przystąpić do udzielania pierwszej pomocy. Jeżeli w wyniku zaczadzenia doszło do bezdechu i zatrzymania akcji serca, należy wykonać zabiegi reanimacyjne i po ożywieniu ułożyć w pozycji bezpiecznej. Trzeba również zadzwonić po pogotowie ratunkowe (telefon: 999), a poszkodowanego stale obserwować do chwili przybycia lekarza.
Oparzenia wrzącą wodą, zupą, kawą i herbatą. Dziecko potrafi ściągnąć garnek z wrzątkiem na siebie. Niebezpieczne są szklanki z gorącą herbatą lub kawą stojące na stole lub ławie.
Należy stosować daleko pojętą profilaktykę - zabezpieczyć kuchenkę gazową, zupę, czajnik z wodą postawić głębiej tak, aby dziecko nie sięgnęło rączką. Nie należy kłaść serwet na których stawiamy naczynia z wrzątkiem. Powinno się także uczyć dziecko od najwcześniejszych miesięcy jego życia, że jest to niebezpieczne. Jeżeli doszło do nieszczęśliwego wypadku należy dziecko włożyć do wanny i polewać zimną wodą. Sprawdzić, czy koszulka nie wtopiła się w ciało dziecka. Jeżeli nie, to zdjąć bardzo ostrożnie. Koniecznie zadzwonić na pogotowie (telefon: 999). Miejsce oparzone zabezpieczamy jałowym opatrunkiem, oraz chustą trójkątną. Dziecko powinno znaleźć się na oddziale oparzeniowym w szpitalu.
Szczególnie artykuły pirotechniczne i zapalniczki muszą być zabezpieczone przed dziećmi.
Porady
Rany: cięte, kłute, szarpane, miażdżone, tłuczone, po przemyciu zakładamy jałowy opatrunek i bandażujemy. Rany poważne wymagają konsultacji lekarza.
Urazy kości i stawów - uszkodzoną kończynę należy obejrzeć i unieruchomić wykorzystując to, co mamy pod ręką: kij od szczotki, listewkę, chustę trójkątną, bandaże. Powinno się podać środki przeciwbólowe, wezwać pogotowie (telefon 999) oraz zadbać o dobre warunki dla poszkodowanego. Nie wolno go straszyć ani na niego krzyczeć. Należy otoczyć go serdecznością, rozumiejąc jego obawy i lęki. O ile to potrzebne, powinno się również pomóc przy transporcie do karetki pogotowia.
Ofiara wypadków nie zawsze poradzi sobie sama. Nie zawsze mogą jej także pomóc domownicy. Wymaga pomocy z zewnątrz. Dlatego musimy być przygotowani do udzielenia pomocy w każdej takiej sytuacji. Powinniśmy znać telefony ratownicze:
- 997 - Policja
- 998 - Straż Pożarna
- 999 - Pogotowie Ratunkowe
- 112 - europejski numer alarmowy. Więcej informacji o numerze alarmowym - ec.europa.eu
Zapobieganie wypadkom – wskazówki:
- usunięcie leków z domu - „Niepotrzebne leki należy oddać do apteki" ,
- dziecko przyjmuje leki jedynie od rodziców lub opiekunów;
- w każdym mieszkaniu/domu powinna być apteczka domowa (zamykana, niedostępna dla dzieci),
- napój z butelki przed wypiciem powinien być przelany do szklanki - „Pij tylko ze szklanki, a będziesz wiedział co pijesz",
- należy sprawdzać termin przydatności do spożycia,
- przeterminowane, zgnite i nadpsute pokarmy powinny być usunięte z domu,
- należy właściwie przechowywać pokarm, wodę i napoje,
- należy utrzymać podstawowe normy higieniczne,
- środki chemiczne używane w gospodarstwie domowym powinny być zabezpieczone przed dziećmi,
- środki chemiczne (kleje, farby, rozpuszczalniki, stężony alkohol) powinny być zabezpieczone i nie mogą znajdować się w opakowaniach po środkach spożywczych,
- rośliny groźne dla życia powinny być trudno dostępne dla dziecka, lepiej z nich zrezygnować,
- elementy bezpiecznego domu: kanty mebli, nie przesuwające się dywany, zabezpieczone łóżka, sprzęt AG D - maszynka do mięsa, krajalnica, miksery, czajniki i noże elektryczne,
- należy zabezpieczyć okna, balkony, nie pozostawiać małego dziecka samego bawiącego się nawet na niewielkiej wysokości, np. tapczanie,
- ostre przedmioty (np. widelec, nóż) powinny być schowane, a nadtłuczone szkło wyrzucone.
