Podstawowe akty prawne. Definicje.
Zagadnienie sprzedaży i używania materiałów pirotechnicznych uregulowane zostało w ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. tj. Dz. U. z 2017r. poz. 283 ze zm. o materiałach wybuchowych do użytku cywilnego oraz w ustawie z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
Materiały pirotechniczne to materiały wybuchowe (substancje lub ich mieszaniny) służące wywoływaniu efektów cieplnych, świetlnych, dźwiękowych, gazu, dymu lub ich kombinacji w wyniku bezdetonacyjnej, samopodtrzymującej się reakcji chemicznej, a także te wyroby, które są wypełnione materiałami pirotechnicznymi.
Wyroby pirotechniki widowiskowej, wyłączone spod koncesjonowania, zwane są potocznie fajerwerkami. Ze względu na swój skład chemiczny zawsze stwarzają znaczne zagrożenie pożarowe i wybuchowe. Wykaz fajerwerków opublikowany jest w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 29 lipca 2005 r. w sprawie wykazu wyrobów pirotechnicznych, na których nabywanie, przechowywanie lub używanie nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia. Popularne zimne ognie zaliczane są do materiałów pirotechnicznych i są wymienione w w/w rozporządzeniu. Przepisy dotyczące obrotu znajdują się także w Rozporzadzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakałdowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych.
Gdzie należy zaopatrywać się w fajerwerki ?
Ustawodawca bardzo rygorystycznie określa warunki, jakie musi spełniać pod względem ochrony pożarowej, przechowywania i obsługi podmiot chcący prowadzić sprzedaż materiałów pirotechnicznych. Jednocześnie jako organ właściwy do kontroli obrotu materiałami pirotechnicznymi wskazał Policję. Warunki ustawy mogą być spełnione tylko w wyspecjalizowanych punktach, mających odpowiednie zaplecze magazynowe i spełniających wszelkie wymogi ochrony pożarowej. Dopuszcza się sprzedaż fajerwerków w centrach handlowych czy sklepach wielobranżowych, jednakże pod warunkiem spełniania pewnych wymogów, a mianowicie:
- sprzedaż winna odbywać się na stoiskach z obsługą, gdzie towar podaje klientowi tylko uprawniony sprzedawca;
- wyroby takie winny być posortowane w sposób widoczny, wg klas dopuszczenia do sprzedaży;
- stoisko powinno być wyposażone w sprzęt gaśniczy oraz tablice informacyjne o zakazach otwierania opakowań na terenie obiektu, wnoszenia tych wyrobów do innych części obiektu oraz użytkowania fajerwerków w obiekcie i jego sąsiedztwie.
Oznakowanie na opakowaniu.
Każdy wyrób z grupy pirotechniki widowiskowej, na który nie jest wymagana koncesja, musi posiadać na opakowaniu:
- znak literowy NWP (nie wymaga uzyskania pozwolenia na nabywanie, używanie i przechowywanie);
- instrukcję przechowywania i używania w języku polskim.
Zasady bezpieczeństwa.
- zakupu fajerwerków może dokonać tylko osoba pełnoletnia w wyspecjalizowanych sklepach lub stoiskach sprzedaży;
- należy je przechowywać w miejscach suchych, z dala od źródeł ciepła i bez dostępu do nich dzieci;
- przed użyciem należy dokładnie przeczytać instrukcję użytkowania;
- odpalenie fajerwerków musi odbywać się wyłącznie pod nadzorem trzeźwej osoby pełnoletniej, z zachowaniem szczególnej ostrożności;
- nie należy używać niewybuchów oraz uszkodzonych materiałów pirotechnicznych.
Odpowiedzialność prawna.
- Sprzedaż materiałów pirotechnicznych dozwolona jest tylko osobom pełnoletnim. Naruszenie tej normy jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 2 - ujawnony przypadek strażnik przekazuje Policji.
- O naruszenie norm dotyczących obrotu materiałami wybuchowymi (w tym wyrobami pirotechnicznymi) strażnik informuje Policję jako organ właściwy do kontroli obrotu w/w materiałami. W zakresie swoich właściwości upoważnionymi organami kontrolnymi są również Straż Pożarna, Państwowa Inspekcja Pracy.
- W zakresie używania materiałów pirotechnicznych, powszechnym rozwiązaniem stosowanym w wielu miastach Polski, w tym także w Śremie, jest przepis art. 51 Kodeksu Wykroczeń, w którym opisano czyn polegający na zakłócaniu ciszy, spokoju i porządku publicznego. Ustawodawca chroni spokój i porządek publiczny przed jego zakłócaniem, które może przybierać różne formy. Przepis nie zawiera ograniczeń czasowych obowiązuje on nieprzerwanie cały rok. Dla wyczerpania znamion wykroczenia, a tym samym podjęcia interwencji przez strażnika lub policjanta, wymagane jest zgłoszenie osoby, której przeszkadza hałas. W przypadku gdy funkcjonariusz nie jest świadkiem zdarzenia, zgłaszający musi świadczyć przez sądem. A oto sankcje prawne dla osób powyżej 17 roku życia :
- mandat karny wg taryfikatora w wysokości 20 - 500 zł (200 zł w porze nocnej),
- wniosek o ukaranie do sądu - grzywna do 5 tys. zł.
Sankcje prawne wobec osób poniżej 17 roku życia używających materiałów pirotechnicznych sprowadzają się do przekazania takich spraw Policji z możliwości skierowania do rozpatrzenia przez sąd rodzinny. O takich przypadkach należy również informować rodziców i dyrektora szkoły.
